Avrupa havalimanı ticaret birliği ACI Avrupa (Uluslararası Havalimanları Konseyi), 2016 yılının Aralık ayı, dördüncü çeyrek, ikinci yarı yıl ve yıllık trafik raporlarını yayınladı. Bu rapor, Avrupa’ya, Avrupa’dan ve kıta dahilinde yapılan ve tam hizmet sunan, düşük fiyatlı, kiralama yoluyla gerçekleştirilen ve diğer türlerde olmak üzere tüm havayolu yolcu uçuş türlerini içeren tek havayolu ulaşımı raporu olma özelliğini taşıyor.
Avrupa genelindeki havalimanı ağı üzerindeki yolcu trafiği, 2016 yılında ortalama %5.1’lik artış kaydederek güçlü bir momentum gösterdi.
Bu büyümenin tamamı, sınırları dahilindeki havalimanlarının, yolcu hacminde %6.7 gibi etkileyici bir artış göstermiş olduğu Avrupa Birliği pazarı tarafından sağlandı. Terör saldırıları Belçika, Fransa ve bunlara kıyasla daha dar kapsamlı biçimde Almanya’ya yönelik talebi olumsuz yönde etkilerken, bunların etkisi yerel düzeyde oldu ve yılın sonunda ortadan kalktı.
Öte yandan, AB dahilinde yer almayan ülkelerin havalimanlarındaki yolcu trafiği, Türkiye’deki havalimanlarının trafiğinde, özellikle ülkedeki terörizmin ve politik istikrarsızlığın sebep olduğu düşüşten (%6.6) kaynaklanan, ortalama %0.9’luk bir düşüş kaydetti. Yaz mevsiminin ardından ihtiyatlı bir iyileşme görmesine karşın, Rusya’daki havalimanlarının yolcu trafiği tüm yıl boyunca zayıf kaldı – bu sırada, İzlanda, İsrail ve Ukrayna gibi, AB dahilinde olmayan diğer pazarlar oldukça dinamik gelişme kaydetti.
Türkiye’de yer alan havalimanlarındaki dinlence amaçlı seyahat taleplerindeki ciddi azalma, bu talebin Hırvatistan, Kıbrıs, Bulgaristan, Yunanistan, Portekiz, Romanya ve İspanya’daki havalimanlarına kaymasıyla birlikte Avrupa Birliği pazarının performansına katkı sağlamış bulunuyor. Bu durum; Macaristan, İrlanda, Litvanya, Lüksemburg ve Polonya ile beraber, bu pazarların çoğunluğunun iki haneli büyüme rakamlarına ulaşmasını sağladı.
ACI Avrupa’nın Genel Müdürü Olivier Jankovec, konuyla ilgili açıklamalarda bulundu: “Avrupa’daki havalimanları, 2 milyar yolcu çizgisini geçtiğimiz yıl aştı – bu kesinlikle bir rekor. Bilhassa jeopolitik konum ve terörizm, pek çok havalimanının talihini ve talihsizliklerini şekillendirmede daha etkili bir rol oynamışken, esas öykü, peşpeşe üç yıldır %5’in üzerinde büyüme kaydeden yolcu hacimlerinin getirdiği, devam eden büyümenin ve genişlemenin öyküsü. Bu durum, Avrupa’daki havalimanlarının 2013’ten bu yana, %80’i, yani 240 milyonluk bir bölümü AB pazarını doldurmak üzere, ilave 300 milyon yolcuyu ağırladığı anlamını taşıyor. Şarşırtıcı olmayan bir biçimde, bu artış kapasite düzeyleri, operasyonlar ve kaynakları üzerinde yük olmaya başlıyor.”
Jankovec, ek olarak şu sözleri sarf ediyor: “Bu etkileyici performans, büyük oranda, birbiriyle ilişkili 3 etkenden kaynaklanıyor: bireysel tüketim ve azalan işsizlik ile güdülenen, iyileşme gösteren ekonomik koşullar, 2. düşük petrol fiyatları ve 3. havayolu kapasitelerinde genişleme.”
Düşük Fiyatlı Taşıyıcılar Büyümeye Katkıda Bulunuyor ve Aktarma Merkezlerinin Lokasyonlarını Değiştiriyor
Düşük Fiyatlı Taşıyıcılar; üst sınıf müşterilere hitap eden piyasaya yönelik başarılı hamleleri, Tam Hizmet Taşıyıcılarının düşük ücretli yan firmalarının gelişimi ve uzun menzilli ve düşük fiyatlı tekliflerin ortaya çıkışı ile birlikte, 2016 yılında yolcu trafiğindeki artışın başlıca itici gücü oldu.
Bunun sonucunda yolcu trafiğindeki artış, ikincil ve gelişmekte olan aktarma merkezlerinin yanı sıra orta ölçekli havalimanlarında yoğunlaşma eğilimi gösterdi. Özellikle Barcelona (+11.2%), Dublin (+11.5%), Manchester (+10.8%), Lizbon (+11.7%), Atina (+10.6%), Varşova (+14.5%), Edinburgh (+11.1%), Cologne (+15.2%), Berlin (+36.7%), Birmingham (+14.3%), Budapeşte (+11.1%), Bükreş (+18.3%), Venedik (+10%), Bologna (+11.5%), Keflavik (+40.4%), Thessaloniki (+12.1%), Krakow (+18.1%), Sofya (+21.8%) and Vilnius (+14.3%) için durum bu şekilde oldu.
Bu sırada, Avrupa’nın ilk beş aktarma merkezinin yanı sıra görece küçük, bölgesel havalimanları, sırasıyla %1.5 ve %4.3 büyüme kaydederek Avrupa ortalamasının bir hayli altında kaldı.
“The Majors” olarak da anılan, Avrupa’nın en büyük aktarma merkezlerinin arasındaki Amsterdam-Schiphol, kaydadeğer bir büyüme gösteren (%9.3) tek havalimanı olarak, 63.6 milyon yolcu ile Londra-Heathrow (75.7 milyon yolcu & %1 büyüme) ve Paris-Charles de Gaulle (65.9 milyon yolcu ve %0.3 büyüme) havalimanlarını takip ederek Avrupa’nın en yoğun trafiğe ev sahipliği yapan üçüncü havalimanı olan İstanbul Atatürk Havalimanı’nın yerini aldı. İstanbul Atatürk Havalimanı beşinci sıraya gerilerken (60 milyon yolcu & %2.1 küçülme) Frankfurt Havalimanı Avrupa’nın en yoğun trafiğe sahip dördüncü havalimanı olmayı sürdürdü (60.7 milyon yolcu & %0.4 küçülme).
Aralık 2016 ve 2017’ye Yönelik Bir Bakış
Yolcu trafiğindeki büyüme, özellikle 2016 yılının dördüncü çeyreğinde ve Aralık ayında oldukça etkileyici seviyelerde gerçekleşti. Sadece Aralık ayında, Avrupa havalimanı ağı boyunca %10.9’luk bir büyüme sergileyerek Avrupa’nın, Asya-Pasifik bölgesini (%9.6 büyüme) geride bırakarak Dünya’daki en hızlı büyüyen bölge konumuna taşıdı.
Avrupa sınırları içerisinde, Avrupa Birliği Pazarı başta gelen aktarma merkezlerinin trafik performansındaki kaydadeğer gelişme ile birlikte liderliğini sürdürdü (%11.8 büyüme). Ancak, AB üyesi olmayan ülkelerin oluşturduğu Pazar, nihayet Rusya’daki havalimanlarının göze çarpan büyümesi ve Türkiye’deki havalimanlarının trafik kaybındaki azalma ile birlikte daha dinamik bir rotaya dönüş yapmış bulunuyor (%8.1 büyüme). İzlanda’da Keflavik havalimanının yolcu trafiğinin, Aralık 2015’ten bu yana, Aralık 2014 seviyesine göre yolcu hacmini neredeyse ikiye katlamasıyla sonuçlanacak şekilde %66 gibi rekor bir oranda artmasıyla bir başka etkileyici performans sergilemiş bulunuyor.
2017 yılına bir bakış atarken Jankovec şu yorumlarda bulunuyor: “Bu mevcut büyüme dinamiği önümüzdeki aylarda, muthemelen İlkbahar’ın başlarına kadar sürme eğilimini taşıyor. Kısa vadeli riskler, bu yıl 2016 ortalamasının neredeyse %30 üstünde seyretmesi öngörülen petrol fiyatları ve havayolu şirketlerinin kapasite konusunda disiplin uygulamalarını hayata geçirmeleriyle bağlantılı olma özelliğini taşıyor. Bunun ötesinde, ticaret ortamımız tırmanan jeopolitik risklerden dolayı daha öngörülemez ve aksaklıklara daha açık bir hale geliyor. Bu riskler arasında terorizm tehditlerinin kalıcılığı, Avrupa’nın hem içinde hem de dışındaki artan politik istikrarsızlık ve BREXIT yer alıyor. Bu riskler, bugün küreselleşmeyi ve serbest ticareti zorlamakta olan, havalimanlarının uzun vadeli işletme kaderini kökten değiştirebilecek olan ve ortaya çıkma aşamasındaki bir dizi mega trendi yansıtıyor.”
Yıllık Verilerin ve Aralık Ayı Verilerinin Trafik Kategorisine Göre Dökümü
2016 yılı boyunca; yıllık 25 milyonun üzerinde yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 1), yıllık 10 ile 25 milyon arasında yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 2), yıllık 5 ile 10 milyon yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 3) ve yıllık 5 milyondan daha az yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 4), sırasıyla ortalama +%2.6, +%6.7, +%10.3 ve +%5.8 değişim kaydetti.
2016 yılında (2015 yılına kıyasla) yolcu trafiğinde en yüksek artışları bildiren havalimanları aşağıdaki şekilde gerçekleşti:
- Grup 1: Dublin (+11.5%), Barcelona (+11.2%), Amsterdam (+9.2%), Kopenhag(+9.1%) and Madrid (+7.7%)
- Grup 2: Alicante (+16.8%), Malaga (+15.8%), Cologne (+15.2%), Varşova WAW (+14.5%) and Birmingham (+14.3%),
- Grup 3: Berlin SXF (+36.7%), Larnaca (+24.2%), Faro (+18.6%), Bükreş OTP (+18.3%) and Porto (+16.0%)
- Grup 4: Oradea (+487.7%), Iasi (+131.3%), Bükreş BBU (+121.8%), Ostend (+64.5%) and Palanga & Kharkiv (+60.1%)
Aralık ayı boyunca; yıllık 25 milyonun üzerinde yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 1), yıllık 10 ile 25 milyon arasında yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 2), yıllık 5 ile 10 milyon yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 3) ve yıllık 5 milyondan daha az yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 4), sırasıyla ortalama +%7.5, +%13.1, +%15.4 ve +%14.3 değişim kaydetti.
2016 yılının Aralık ayında (2015 yılının Aralık ayına kıyasla) yolcu trafiğinde en yüksek artışları bildiren havalimanları aşağıdaki şekilde gerçekleşti:
- Grup 1: Moskova SVO (+19.3%), Barcelona (+15.3%), Londra Gatwick (+15.0%), Dublin (+13.3%) and Paris ORY (+11.5%),
- Grup 2: Varşova WAW (+35.4%), St Petersburg (+24.0%), Birmingham (+23.7%), Lizbon (+22.8%) and Malaga (+20.8%)
- Grup 3: Kiev (+38.4%), Larnaca (+32.6%), Faro (+31.9%), Berlin (+27.6%) and Porto (+26.3%)
- Grup 4: Bükreş BBU (+615.9%), Arad (+500.0%), Maribor (+224.5%), Zakynthos Adası (+188.9%) and Mikonos (+139.0%)
‘ACI Avrupa Havalimanı Trafik Raporu – Aralık, Q4, H2 & Tüm Yıl 2016’ raporu, Avrupa’daki havayolları yolcu trafiğinin %88’inden fazlasını temsil eden 237 havalimanını kapsamaktadır.
