Büyüyen orta sınıfı ve hala sağlıklı kalabilen ekonomisiyle Çin’in vaat ettikleri, sektörün en büyük pazarı haline gelebileceğine inandıkları bir pazara yatırım yapan kruvaziyer turizmi şirketlerinin gözünde büyük önem taşıyor.
Ancak kruvaziyer operatörleri için Çin’e giriş yapmak kolay olmadı. Doğal afetler, siyasi gerilimler, bulaşıcı hastalıklar ve o çok eski üretim fazlası sorunu sabra ihtiyaç duyulduğunu gösterdi.
Royal Caribbean Cruises şirketinin CEO’su, bu ay içerisinde yatırımcılara, analistlere ve medya mensuplarına yaptığı bilgilendirme amaçlı telekonferans görüşmesinde (earnings call) açıklamalarda bulundu: “Bu süreçte harika bir büyüme söz konusu oldu ve Çin’in artan biçimde tipik bir Pazar olarak davranmaya başladığını görüyorz. Çoğu pazarda inişler ve çıkışlar söz konusu oluyor ve biz, Çin’de her ikisiyle de karşılaştık.”
Bu yıl içerisinde, kapasitedeki devasa artışların önceleri çok yüksek olan fiyatlara baskı yapmasının ardından, talebin arzı yakalaması beklenmekteydi. Kapasite artışı, özellikle gemilerin çoğunluğunun son durağı olan Şangay’da nihayet azalmaktaydı.
Ancak Kuzey Kore tehdidiyle mücadele etmek için inşa edilen ABD menşeli bir füze savunma sisteminin Güney Kore’ye yerleştirilmesinin ardından Güney Kore ile Çin arasında yaşanan gerginlik, Çin vatandaşlarına yönelik seyahat kısıtlamalarını beraberinde getirdi. Çin’de konuşlanan gemilere sahip olan operatörler, seyahat planlarını Güney Kore’deki destinasyonları çıkarmak üzere hızlıca yeniden ayarlamak ve söz konusu destinasyonların yerine daha az tercih edilen noktaları koymak durumunda kaldı.
Bu hamlenin derhal ortaya çıkan bir etkisi oldu: Kruvaziyer firmaları, yolcular arasında kafa karışıklığının oluştuğunu bildirdi ve sektörde bir yavaşlama fark ettiklerini belirtti. Sektöre yeni giriş yapan bir şirket olan Norwegian Cruise Line Holdings’in CEO’su Frank Del Rio, geçtiğimiz Mayıs ayında yaptığı açıklamalarda, yeni gemi kiralama talepleri için seyahat acentelerinden gelen kontratların durduğunu ve “tam altı hafta boyunca hiçbir gelişme yaşanmadığını” söyledi.
Ancak analizcilerle daha yakın dönemde yapılan görüşmelerde Carnival, Royal Caribbean ve Norwegian şirketlerinin liderleri, durumun iyileştiğini belirtti. Ve belki de beklenmedik bir biçimde, yolcular, daha düşük fiyatlarla da olsa, kruvaziyer turizmine yönelik büyük bir istek göstermeyi sürdürmekteydi.
Yazının devamında, kruvaziyer turizmi şirketlerinin yöneticilerinin, Haziran ve Ağustos ayları arasında yatırımcılara, analistlere ve medya mensuplarına bilgi verdikleri görüşmeler sırasında analistlerle Çin üzerine yaptıkları konuşmalardan elde edilen beş çıkarım yer alıyor.
Yolcular Gemilere Doluşuyor
Dünya’nın en büyük üç kruvaziyer operatörü olan bu şirketler, gemilerinin kalabalık olduğunu söyledi ve bu yönde açıklama yapan ilk taraf, geçtiğimiz Haziran ayında, yakın dönemde gerçekleştirdikleri seferlerinde “çok yüksek doluluk oranlarının” söz konusu olduğunu bildiren Carnival Corp. yöneticileri oldu.
Bu ayın başlarında, Royal Caribbean Cruises şirketinin CFO’su Jason Liberty, şirketin, yılın 30 Haziran’da sona eren ikinci çeyreğinde “rekor yük faktörlerine” ulaştığını ve 2017 yılının üçüncü ve dördüncü çeyreğinde, geçen yıl Çin pazarında kaydedilen doluluk oranlarına erişilmesi veya bu oranların geçilmesi beklentisini taşıdığını söyledi.
Çin pazarına giriş yapan Norwegian Cruise Line şirketi de benzer trendlerle karşılaştı. Şirketin CEO’su Del Rio: “Geride bıraktığımız altı haftada, seyahatler için yük faktörleri, bugüne kadar deneyimlediğimiz en yüksek değerlerden bazıları haline geldi. Yakın gelecekte Güney Kore’ye gemi seferlerinin yeniden başlaması umuduyla, bu momentumun üzerine eklemeler yaparak geliştirmeler gerçekleştirmeyi bekliyoruz.”
Yeni Gemiler, Hala Çin’e Giriş Yapmanın Yolu Olmayı Sürdürüyor
Batılı kruvaziyer operatörleri, hala test edilmekte olan bir pazara daha fazla kapasite ayırmak istemediği için başlarda Çin’e daha küçük ve daha eski gemilerle giriş yaptı. Ancak artık aynı durum söz konusu değil.
Royal Caribbean International’ın yeni sayılabilecek Quantum of the Seas isimli kruvaziyerini 2015 yılında Şangay’a gönderişinden bu yana, kruvaziyer operatörleri pazara yeni gemiler sürmeye başlamış bulunuyor. Bu şirketler, söz konusu gemileri Çin pazarına dair gelişmelerin ardından adapte etmek yerine geçtiğimiz yıllarda, ilk aşamadan itibaren akıllarında Çin pazarı fikriyle üretmiş bulunuyor.
Geçtiğimiz birkaç ay içerisinde, Çin’de iki yeni gemiye isimleri verildi: Princess Cruise şirketinin 3,560 yolcu kapasiteli Majestic Princess’i ve Norwegian Cruise Line’ın 3,883 yolcu kapasiteli gemisi Norwegian Joy. Buna ek olarak Royal Caribbean, Quantum Ultra sınıfında bir ilk olarak Spectrum of the Seas isimli yeni gemisini 2019 yılında bölgeye yollamayı planladığını halihazırda açıklamış bulunuyor.
Royal Caribbean Cruises şirketinin CEO’su Fain, konu ile ilgili açıklamalarda bulundu: “Quantum sınıfı gemilerle birlikte, dijital teknolojilere fazlasıyla odaklanmış bir pazara, teknolojik olarak en ileri seviyede donanımları sunuyoruz. Bu hamle, Çin pazarında üst seviye donanıma sahip olmaya yönelik stratejimizin devamı olma niteliğini taşıyor. Ve bizlere, Çinli tüketicilerin nazarında bir liderlik pozisyonunu edinme ve elimizde tutma olanağı sağlayan bu strateji oldu. Öyle ki; Quantum esasen Çin’e kruvaziyer yolculuğu yapmakla aynı anlamı taşıyor.”
Norwegian Cruise Line şirketinin “bir yıl süren bir pazarlama kampanyası” olarak tarif ettiği ve gemiyi pazara tanıtmak için TV reklamlarını, billboard’ları ve e-ticaret sitesi Alibaba ile gerçekleştirdiği bir çekilişi kapsayan kampanyasının ardından, Haziran ayının sonlarında Şangay’da Norwegian Joy gemisine ismi verildi. Del Rio, geminin medyada ve diğer platformlarda yer buluşunun, faaliyete geçmeden evvel 5 milyar izlenim ortaya çıkardığını ve bu sayının, başlangıç etkinliklerinin ardından iki katına çıkarak 10 milyar seviyesine ulaştığını söyledi.
Del Rio şirketin, Güney Kore ile ilgili aksaklıkların zarar verici olacağı beklentisini taşıdığını, ancak karşılaşılan zorluklar göz önüne alındığında, geminin Norwegian Cruise Line’ın düşündüğünden daha iyi bir performans ortaya koyduğunu belirtti.
Carnival Corp.’un sahibi olduğu Princess Cruises, Temmuz ayında, Şangay’da Majestic Princess gemisi için bir isim verme seremonisi düzenledi. Carnival Corp. CEO’su Arnold Donald, Çin’e özel amaçlarla üretilen gemi konusunda şirketin heyecan taşıdığını söyledi ve açıklamalarda bulundu: “Majestic, denizlerdeki en büyük alışveriş deneyimini, Çinli ve uluslararası konuklarımız için Çinlilerin tercihlerine ve diğer pek çok farklı zevke özel olarak tasarlanmış, en üst kalitede ve emsalsiz bir deneyimi bünyesinde barındırıyor.”
Uzun Vadeli İyimserlik, Bugünün Gerçekliğini Karşılıyor
Ancak bu durum, Çin’e giden yeni gemilerin orada muhakkak uzun vadeli olarak kalmayacak ve şirket yöneticileri, gemilerin konuşlandırılmasını gerekli hallerde ayarlayacaklarını belirtti.
Carnival’ın yeni Princess gemisiyle ilgili hevesine rağmen, gemi Şangay’da Mart ayının sonuna kadar kalacak ve ardından dört ay boyunca Tayvan çıkışlı seferler düzenleyecek. Bu sürecin ardından Şangay’da geçecek yaklaşık bir ayın ardından gemi, 2018 yılının Ağustos ayının sonunda Avustralya’ya gidecek.
Bir şirket sözcüsü, yaptığı bir açıklamada konuyla ilgili bilgiler verdi: “Princess Cruises, Asya’daki ana çıkış limanındaki açılış sezonu sırasında yüksek yolcu yük faktörleriyle seferler yapan Majestic Princess gemisinin olumlu tepkiler aldığını görmekten memnuniyet duyuyor. Bu konuşlandırma, Princess Cruises’ın başlıca ana çıkış limanları pazarlarında konuklara en yeni ve en iyi ürünümüzü sunma arzusunun bir sonucu olma özelliğini taşıyor. Princess Cruises, bölgedeki diğer ana çıkış limanları da dahil olmak üzere, Çin topraklarına seferler yapma konusundaki taahhütlerine bağlılığını sürdürüyor ve bizler zaman içerisinde bölgedeki seçeneklerimizi değerlendirmeyi sürdürürken Asya’daki varlığımızı genişletecek.”
Donald analistlere, şirketin konuşlandırmaları her zaman optimize etmekte olduğunu söyledi ve Majestic Princess için Çin’de ve Çin’in dışında fırsatlar gördüğünü söyledi. Donald, gelecek yıllarda ilave Carnival Corp. gemilerinin Çin’e hareket edeceği beklentisini taşıdığını söylerken, sektörün, kruvaziyer seferlerinin Çin’de satışa sunulma biçimi üzerinde hala çalışması gerekiyor. Seyahat acenteleri tipik olarak gemileri tamamen veya kısmen kiralıyor ve ardından müşterilere satış yapıyor.
Arnold Donald, bu konuda da yorumlarda bulundu: “Umuyorum ki, gelecek yıl daha düşük bir kapasitenin olacak olması, Çin’de kazanç geliştirme için bir fırsat yaratacaktır. Ancak bunu garanti edebilmeniz dahi mümkün değil, çünkü ortada hala işletmeler arası (B2B) bir ticaret bulunuyor. Bu da esasında, müşterilerin; “Aa, eğer fiyatları düşürürseniz daha çok gemi seferine çıkabilirim.” dediği bir satış modeli değil. Sözünü ettiğimiz model, esasen, hala bu aşamada bulunan bir işletmeler arası alışveriş olma özelliğini taşıyor.”
Royal Caribbean şirketi de gelecek yıl Çin’de kapasite düşüşü yaşayacak. Şirketin yatırımcılara, analistlere ve medya mensuplarına yaptığı bilgilendirme amaçlı telekonferans görüşmesinde (earnings call), Sanford C. Bernstein firmasından analist David Beckel, kruvaziyer turizmi şirketlerinin karmaşık mesajlar gönderip göndermediğini sormuştu: “Aynı anda 2018 için kapasite gerilemelerine tanıklık ederken; sizlerden ve diğer operatörler ile katılımcılardan gelen, Çin pazarının potansiyeline dair mesajı bağdaştırma konusunda güçlük çeken yatırımcılardan çok sayıda soru aldım. İleriye doğru adımlar atılırken bu iki durumun birbiriyle nasıl bağdaştığını bizlere açıklayabilir misiniz?”
Royal Caribbean International’ın başkanı ve CEO’su Michael Bayley, şirketin stratejik ve taktiksel bir biçimde hareket ettiğini söyledi: “Bunu daha ziyade, meseleye uzun vadeli bir fırsat olarak bakmak olduğunu düşünüyorum. Ve ardından, doğal olarak, yıldan yıla kazanılan ve kaybedilen şeyler olacak, ancak biz bunun iyi bir fırsat olduğunu görüyoruz ve gelişmemizi sürdürüyoruz.”
Norwegian açısından ise bazı beklentiler hala karşılanmıyor. Del Rio, Norwegian Joy gemisinin seferleri sırasında elde edilen gelirlerin ortalama bir filoya göre, kendisinin “yüksek bir bariyer” olduğunu kabul ettiği %20’lik bir oran kadar daha fazla olacağı beklentisini taşımakta olduğunu söyledi.
Del Rio’nun, yolcuların seferlere katıldıktan sonra daha fazla para harcamalarını sağlamak için girişimlerin bulunduğunu söylemiş olmasına karşın, Güney Kore kısıtlamaları hem bilet fiyatlarına hem de seferler sırasında yapılan harcamalara zarar vermiş bulunuyor.
Şirket Şubat ayında, Güney Kore sorunu patlak vermeden önce, Çin pazarı için 2019’un sonunda görücüye çıkarılacak olan bir gemi tasarlayacağını duyurmuştu; ancak şirket yöneticileri, geminin nereye gideceğine dair detayları paylaşmaktan kaçınıyor.
Del Rio, bir analistin kendisine 2019 yılına dair güven seviyesi hakkında soru sorması üzerine bu konunun üzerinde konuşulması için henüz erken olduğunu söyledi: “Çin pazarına kendimizi adamış durumdayız. Elbette geçtiğimiz yıl içerisinde yolumuza bazı tümsekler çıktı. Gelecekteki konuşlandırmalar ile ilgili olarak diğer şirketlerin neler yaptığını gördük. Bu pazarda yer almaya kendimizi adamış durumdayız ve her pazarda olduğu gibi bu pazarda da inişler ve çıkışlar olacaktır. Çin pazarı, belki de daha olgun diğer pazarlara kıyasla biraz daha değişken olabilir, ancak uzun vadede Çin’de olma konusunda şirket olarak kendimizi adamış bulunuyoruz.”
Büyüme Beklentilerini Kamçılamak
Carnival Corp. CEO’su Arnold Donald, Çin’in dört bir yanında yeni limanların farklı inşaat veya planlama aşamalarında olduğunu ve bunların kruvaziyer turizmi şirketlerine son varanda uğranacak daha fazla destinasyon sunacağını söyledi ve açıklamalarını şu sözlerle sürdürdü: “Geliştirilmekte olan çok sayıda liman bulunuyor ve bunlar yine, zaman içerisinde, üzerinde durmayı sürdürdüğümüz noktayı güçlendiriyor: Çin’in dünyanın en büyük kruvaziyer turizmi pazarı olacağı beklentisini taşıyoruz. Elbette bu limanlardan yararlanacağız. Dağıtım ağını kurmamız gerekiyor. Ancak bildiğiniz gibi Çin, genellikle gelecek talebe yönelik tahmine göre inşaat gerçekleştiriyor. Ama bizler elbette, tüm bu limanlarla, ülkede sahip olduğumuz mevcut kapasite ve ülkeye gelecek yıllarda getireceğimiz muhtemel yeni kapasite konusunda görüşme halindeyiz.”
Donald ayrıca Malezya, Vietnam ve Tayland dahil olmak üzere Asya’nın diğer bölgelerinin, bölgesel kruvaziyer seferleri için yolcu sağlamanın yanı sıra ilave destinasyonlar sağlayabileceğini söyledi: “Bu bölgede, mevcut genel bir stratejik kapsama alanına sahip durumdayız ve bu bölgelerden daha fazla kaynak elde etmenin yanı sıra fly cruise (kruvaziyer seferlerinden önce ve sonra, yolculara gidiş-dönüş uçuş olanağının da sunulduğu kruvaziyer tur paketleri) fırsatlarından yararlanmak için mevcut stratejik planlarımız bulunuyor.”
Alibaba Ortaklığı, Pazardaki En Yeni Oyuncuya Yardımcı Oluyor
Norwegian şirketi, Mayıs ayında Çinli çevrimiçi ticaret sitesi Alibaba ile ortaklığa vardığını duyurdu, ancak bu anlaşmaya dair pek fazla bilgi vermedi.
Kendisinden bu ilişkiye dair detayları paylaşması istenen Del Rio, kruvaziyer şirketinin Alibaba ile, Norwegian Joy gemisinin faaliyete geçişine kadar geçen süreçte pazarlama üzerine çalıştığını, ancak bunun ötesine geçme umudunu taşıdığını söyledi: “Alibaba ile, ortaklığımızı nasıl ticarileştirebileceğimiz üzerine görüşmeler yapmayı sürdürüyoruz. Halihazırda, kruvaziyer seferlerimizi Çin’deki tüketicilere doğrudan satmamıza olanak sağlayacak belirli ruhsatlar için bekleme aşamasındayız. Ve öyle sanıyorum ki, bu ruhsatlar alındığında, bu ilişki üzerinden biraz daha iyi bir biçimde gelir elde etmeye başlayabileceğiz.”
