Uçakla seyahat edenlerin sahip olduğu hakları bilmemesi durumunda havayolu şirketleri bunları saklamaya çalışabiliyor. Yolcuların belli bir süreyi geçen rötarlar durumunda tazminat isteme, geciken para için para isteme ve uçuş planı değişikliğiyle doğacak zararları isteme gibi hakları bulunuyor.
“Uçakla seyahat edenler haklarını iyi bilmezse, havayolları da bunları saklamaya, hatta birer sır haline getirmeye çalışır. Nitekim tecrübeyle sabittir. Havayollarının sizlerden sakladığı bazı sırları merak ediyor musunuz?
Uçaklar Neden Rötar Yapar
Uçakların rötar yapmasının ardında çok farklı sebepler olabiliyor. Bu durum hava yolu şirketinden kaynaklanabileceği gibi; havalimanındaki yoğunluk, teknik sebepler, hatta uçağa yüklenen bir valizin yürüyen banda sıkışması bile uzun bir rötar için yeterli bir gerekçe olabiliyor.
Uçakların rötar süresi ve bu süreye göre yolcuların hangi haklara sahip olacağı konusunda dünyada tek yetkili kurum Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (ICAO). Ülkemizdeki düzenlemeler ise Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yürütülüyor.
Otelle, Yemekle Yetinmeyin!
Dış hat uçuşlarında veya iç hatlardaki seferlerde yaşanan rötarlarda yolcuların gecikme durumuna göre çeşitli hakları doğar. Mesela mücbir sebepler olmadan dış hatlarda 4 saat, iç hatlarda ise 2 saat üzerine çıkan gecikmelerde havayolundan tazminat hakkınız doğar. Ancak şirketler bu detaylarla uğraşmak yerine, yolcuyu gecikmeli de olsa yeni uçuş planıyla meşgul etmeyi tercih eder. Bazı durumlarda çeklerle yiyecek-içecek ve haberleşme ihtiyacının karşılanması için adım atarlar. Konaklamalar için otellere yönlendirirler. Ancak bunlar havayollarının yapması gereken hususlar, sizin daha fazla hakkınız olduğunu unutmayın.
Kısıtlı/Promosyon Bilet Tuzağı
Promosyon olmayan, kısıtlamalar içermeyen biletlerinizi uçuşunuza 24 saat kala iptal edebilirsiniz. Ancak birçok yolcu bilet alırken, en ucuzunu tercih etmeye çalıştığından ve havayolları da gerekli uyarılarda bulunmadığından kısıtlı veya promosyon olarak tarif edilen sınıftan bilet satılıyor. Bilet alırken saklanan bu gerçeği öğrenmeniz halinde küçük bir farkla normal sınıftan bilet alabilirsiniz. Normal sınıflı biletiniz olduğu zaman bir hafta önceden uçuşu planı değişikliği veya uçuşa 24 saat kala bilet iptali yapabilirsiniz. Fakat uçuşun gecikmesi halinde her türlü promosyon biletin bedeli yolcunun talep etmesi halinde ödenmesi gerekir.
Overbook Haksızlıkları
Özellikle yoğun dönemlerde rezervasyon yaptırdığı halde bazı yolcuların uçuşa gelmeme ihtimali dikkate alınarak, şirketlerin başvurdukları “overbook” yani fazla rezervasyonun muhatabı olmanız durumunda dikkatli olun. Eğer biniş kartını alıp uçağa bindiyseniz ve o uçuştan vazgeçmek için bir sıkıntınız yoksa havayoluyla pazarlık yapar, iyi tekliflerle uçuşunuzu erteleyebilirsiniz. Ancak overbook sebebiyle biniş kartı almakta zorluk yaşıyorsanız, durum değişiyor. Zaman kaybetmeden, uçak kapıyı kapatıncaya kadar haklarınızın aramak için şirket personelinin kafasında boza pişirmezseniz, hiçbir şey elde edemezsiniz. Fazla rezervasyon sebebiyle uçuşu kaçırmanız halinde yasal haklarınızı aramak için kesinlikle durumu belgelendirmeniz gerekir. Buradaki sır, işin belgelendirmesinde saklı…
Geciken Bagaj İçin Para İsteyin
En fazla yaşanan yolcu problemlerinin başında kaybolan veya gecikmeli gelen bagaj meselesi yer alıyor. Diyelim ki, İstanbul`dan Chicago`ya gittiniz ve bagajınızın sizinle birlikte uçağa yüklenmediğini öğrendiniz. Gerekli işlemler yapıldı ve havayolu yetkilileri konaklayacağınız adrese bir gün sonra bagajınızı ulaştıracaklarını ilettiler. Birincisi sadece bilgiyle yetinmeyin, durumu belgelendirin. İkinci husus ise gecikecek gün kadar ihtiyaçlarınızın karşılanması için para talep edin. Duruma göre günlük 100 dolar gibi rakamlarla sizi ikna etmeye çalışacaklardır. Ancak ısrarcı olmazsanız, bu durum sizden saklanır. Başta kıyafet ihtiyacı olmak üzere durumunuzu belgelendirecek dokümanları önlerine koyarsanız daha yüksek rakamlar da alabilirsiniz. Mesela o akşam smokinle veya iyi bir takımla bir törene katılmanız gerekiyorsa, talep edeceğiniz rakam da bellidir. Israrcı olun. Ya ihtiyacınızı alsınlar ya da bedelini versinler.
Uçuş Planı Değişikliğinde Uyanık Olun
Havalimanına geldiniz ve şirket yetkilileri direkt yapacağınız uçuşun bağlantılı olarak gerçekleşeceğini söylediler. Ya da kendi uçuşlarının iptal olduğunu ama başka bir havayoluyla sizi uçuracaklarını ifade ettiler. Hemen tekliflerini kabul etmeyin. Ekstra neler verebileceklerini ve haklarınızı sorgulayın. En azından uçuş planı değişikliğiyle doğacak zararlarınızı isteme hakkınız var, unutmayın. Zaten siz üstelediğiniz takdirde personel çeşitli önerilerle gelecektir.
Rötarın Geçerli Olmadığı Durumlar
Hava yolu şirketlerinin ya da havalimanlarının elinde olmayan zorunlu durumlarda rötardan kaynaklanan yolcu hakları askıya alınıyor. Uçuşun yapılacağı ülkede elverişsiz hava koşulları yaşanıyorsa (kar, fırtına, sis, sel, buzlanma gibi), uçuşu engelleyen her türlü olumsuz hava koşulu var ise, grev ve havalimanı yer hizmetlerinde problem varsa, hava trafiği ülke tarafından engelleniyorsa, terör eylemi riski bulunuyorsa, olağandışı bir politik durum varsa ya da güvenlik nedeniyle bagaj, yolcu ya da uçakla ilgili bir arama yapılıyorsa rötar hakkı geçerli olmuyor.
İşte Haklarınız
-1500 km (dahil)’e kadar iç hat uçuşları için iki saat veya daha fazla,
-1500-3500 km (dahil) iç ve dış tüm uçuşlar için üç saat veya daha fazla,
-3500 km. den fazla uçuşlar için dört saat veya daha fazla gecikmenin olacağını bekliyorsa;
Hava yolu şirketi;
-İki-üç saat arası gecikmelerde, makul ölçüde sıcak ve soğuk içecek,
-Üç-beş saat arası gecikmelerde, sıcak ve soğuk içeceklerle birlikte günün zamanına göre kahvaltı veya yemek,
-Beş saat ve üzeri gecikmelerde sıcak ve soğuk içecekler, günün zamanına göre kahvaltı veya yemek, ek sıcak ve soğuk içecekler ve ek hafif ara yemeği teklif etmek durumundadır.
Uçuştaki gecikmenin sonraki gün veya günler içinde olması durumunda ise;
-Otelde veya uygun bir konaklama tesisinde konaklama, havaalanı ile konaklama yeri arasında ulaşımı sağlamak zorundadır.
Ayrıca gecikme süresi ne olursa olsun, süre kısıtlaması olmaksızın iki telefon görüşmesi, faks mesajı veya eposta hizmeti verilmesi zorunludur.
Yine gecikmenin en az beş saat olması durumunda;
-Seyahatin gerçekleştirilmeyen bölümü ile yolcunun planlamış olduğu seyahatin tamamlanmasının artık bir anlamının kalmaması durumunda,
-Seyahatin gerçekleştirilen bölümü için bilet ücretinin tamamının satın almış olduğu fiyat üzerinden en geç yedi gün içinde iade edilmesi,
Ayrıca yolcunun seyahatinin ilk başlangıç noktasına ilk fırsatta dönmesini sağlayacak bir dönüş uçuşunun sağlanması gerekmektedir.
Uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi, uçuş öncesi kontrol (check-in) işlemi sırasında, bu hakları içeren Türkçe ve İngilizce metni kontuardan veya uçağın biniş kapısından istenebileceğine ilişkin duyuruyu asmak ve istem halinde de belirtilen noktalarda bu metni yolcuya vermekle yükümlüdür.
Problemli uçuşlar konusunda sorun yaşamanız durumunda şikayetinizi hakkiniyedirme.com üzerinden de yapabilirsiniz.
