LABX Business Angels Kurucusu Fuat Sami ile turizmde girişim üzerine keyifli bir sohbet gerçekleştirdik.
LabX olarak nasıl başladınız ve şu an kaç üyeniz bulunuyor?
Girişimcilerin yanında olmak ve onların yatırım tarafında önlerini açmak için 2007’de Melek Yatırımcılığı Türkiye’ye getirdik. O günden beridir de Türkiye’nin ilk Melek Yatırımcı ağı olan LabX bünyesinde farklı sektörlerden 85 yatırımcı bulundurmaktadır.
Bugüne kadar yaptığınız yatırımlar hakkında bilgi verir misiniz?
Kurulduğumuz günden beri yatırımcı ağımızın genişliğinden dolayı her sektörden fikirlere açığız ve LabX’in en büyük amacı ülke çapında başarı hikayeleri yaratmak oldu. Bugüne kadar 10 projeye yatırım yapıldı ve aşağıda ülke çapında başarıya ulaşmış bazı projeleri bulabilirsiniz:
· Kobay Deney Hayvanları ve ARGE Laboratuarları A.Ş. (Kuruluş 2008): Ankara’da Begüm Buğdaycı adlı bir veteriner hekimin fikriyle kurulan bu şirket şu anda tam 50 üniversitemiz ve 5 ilaç şirketimize hizmet veren bir ARGE üssüne dönüştü. Artık sadece 10 kadar değişik deney hayvanının üretimi değil (ayda 2000 hayvan üretiliyor), bu sektörün tüm ihtiyaçlarını karşılayan bir şirket haline geldik: Özel Yem, Kafes, Talaş ve bu deneyleri bizzat Laboratuarlarımızda yapacak yetkinliğe geldi şirketimiz, böylece akademisyenler tüm ihtiyaçlarını komple bizden karşılıyorlar. Şirketimiz şu anda geldiği noktaya ciddi TÜBİTAK ve KOSGEB fonları ile geldi, ve 4 ay kadar önce TÜBİTAK ana sayfasında bu bir başarı hikayesi olarak incelenmişti. Bunun yanında bu alanda Dünyanın en büyük fare üreticisi ve ARGE şirketi Charles River’ın bölge distribütörü olduk: Vizyonumuz tüm Arap Ülkelerinin ARGE ihtiyaçlarını bizden karşılayacakları bir üs haline gelmek – bunun adına görüşmelerimiz başladı hatta bu konuda yönlendirmelerinize de her zaman açığız. Hatta geçtiğimiz aylarda Ülkemiz adına bir ilke de imza attık: Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk deney hayvanı ihracatını Uruguay’a bizim şirketimiz gerçekleşti, ve ülkemizde ilginç bir başarı olduğundan bayağı bir ses getirdi. ( www.kobay.com.tr ). Geçen yıl başarılarıyla KAGİDER tarafından 2013 Yılın Kadın Girişimcisi ödülüne layık göründü.
· Hamsi Finger (Kuruluş 2013): İzmirli genç girişimci ve yeni mezun Gürkan Gediz tarafından kuruldu. Amacımız geleneksel lezzetimiz Hamsi ve sağlıklı bir besin olan balığı Fast Food yorumu ile çocuklar, gençler ve herkese sevdirmek. Çok kısa sürede kurulmuş olmasına karşın 8 şubeye ulaştı (4 İstanbul, 1 Konya, 1 Kocaeli, 1 Bandırma, 1 İzmir). Şu anda Ülkenin dört bir yanından 100 kadar franchise teklifi aldık – burada da amacımız Geleneksel lezzetimiz Hamsiyi önce ülkemiz sonra da başka ülkelere açmak. Bu işte de hamsiyi kızartırken çıkan yoğun balık kokusunu maskeleyen özel bir sos formülasyonumuz var (böylece standlarda kolayca pişirilebiliyor) bu ve kutu dizaynımız Hamsi Fingerdaki Faydalı Modelle korunan güçlü yanlarımız (çok ses getiren Hamsi Finger isminin de markası bizde). ( www.hamsifinger.com ). Bu başarılarıyla geçen ay Ekonomist Dergisi tarafından yapılan Türkiye’nin en büyük 100 Franchise şirketi listesine 92. Sıradan giriş yaptı.
· Antropi Eğitim Yazılım ve Bilişim Teknolojileri A.Ş. (Kuruluş 2011): İTÜ yazılım mühendisi Abdullah Erdoğan tarafından kurulan yazılım şirketimiz özellikle gelişmekte olan ülkelerde büyük bir ihtiyaca dönüşen akıllı tahtaların yazılımlarını üreterek kısa sürede ciddi bir ivme yakaladı. Yaptığımız Akıllı Tahta yazılımı ‘Antropi Suite’ piyasadaki tüm Dünya devlerinin yazılımlarından daha iyi olduğu ortaya çıktı ve çok önemli kuruluşların yazılım partneri olmaya başladı. Mesela Vestel’in ürettiği ve yerli piyasanın yanında bölgeye ihraç edeceği tüm akıllı tahtalarda Antropi yazılımı kullanılmaya karar verildi. Hatta en büyük başarımız Devletimiz tarafından yazılımımızın bu üstün özelliklerinden dolayı Fatih Projesinde 500,000 sınıfta kullanılmasına karar verildi – şu anda imza aşamasına geldik, bu milli yazılım alanında bizler için büyük bir başarı gurur kaynağı oldu. Bunların yanında Malezya ile KOSGEB ARGE desteği ile akıllı tahta donanımı da geliştiriyoruz. Amacımız Eğitim Teknolojilerinde yazılım ve donanım alanında yine bölgesel bir güç olmak. (www.antropi.com )
· Shoop Teknolojileri A.Ş. (Kuruluş 2015): 4 Koç Üniversiteli yazılım mühendisi tarafından kurulan Shoop, Türkiye’nin perakendecilik için en inovatif mobil çözümlerini yaratmak için kuruldu. Arkasında harika bir yazılım ekibi ve çözümler var ve daha 3-4 ay olmasına rağmen şimdiden E-kent (22 büyük ilimizin tüm belediye mobil uygulamaları), Pasolig (tüm lig maçları), Simit Sarayı ve Kanyon AVM ile anlaştılar.
Bu yıl yeni bir yatırımınız oldu mu? Bilgi verir misiniz?
2015 içinde kurulan Shoop teknolojileri çok ses getiren bir yatırımımız oldu, 2016’nın ilk yatırımını ise Hızlı Soğutma Cihazı projesine yapıyor olacağız. Aynı zamanda Türkiye’nin en büyük girişimcilik yarışması ve bir TV programı olan Birfikrinmivar’ı da düzenleyen LabX’in bu seneki kazananı oldu bu proje. Mikro Dalga bir fırının tam tersi bir mantıkta çalışarak – tüm içecekleri 2 dakikada 6 derece soğukluğa indiren bu müthiş buluşun ismi Icywave oldu ve şimdiden Oteller, restoranlar ve yatçılık sektöründen ciddi siparişler aldı.
Hangi sektörlerle ilgileniyorsunuz?
LabX yapısı ve geniş yatırımcı ağı ile her sektörden fikre açıktır. Ama özellikle eğitim teknolojileri, turizm, sağlık sektörü ve gıda alanında yatırımcılarımızı heyecanlandırıyor. Burada en önemli şey gelen projenin sektörü ile ilgilenen yatırımcıların sektörel tecrübesinin uyuşuyor olması. Bu bağlamda bazen 2.tur yatırımlarda da bulunabiliyoruz.
Bu yıl için ne kadarlık bir yatırım hedefiniz var?
Yatırımcılarımızın yatırım kapasitesi yüksek olduğundan rakam vermek çok zor çünkü gerektiğinde bir işe 50.000 TL’de ilk raund için yeterli olabilir, bazen milyonlarca TL’lik yatırım da alabiliyoruz ama 2016 için hedefimiz 5 projeye yatırım yapmak.
Turizm girişimcilerinde gözlemlediğiniz pozitif ve negatif eğilimler neler?
Eskiden Turizm girişimi denildiğinde akla tek gelen şey herhalde acenta veya otel yatırımı yapmaktı! Artık turizm denilince sadece müşteri deneyimini bile geliştirecek yazılımlar milyonlarca dolarlık yatırımlar alıyor. Hatta AirBnb’nin dünya’nın en büyük 4 otel zincirinin toplamından daha büyük bir değere ulaşması herşeyi özetliyor.Türkiye’deki turizm girişimcilerindeki pozitif eğilim bence bu bakir alana ilgi duymaya başlamaları, ama bence kötü eğilim getiriyi ve karlılığı özellikle de yazılım alanında fazla ön plana almamaları.
İnternet Üzerinden Seyahat ve Turizm Sektöründeki Geleceği Nasıl Görüyorsunuz?
10 yıl önce biletleri hatta otelleri telefonla arayıp ayarlarken artık internetten başka bir şehirde tanımadığınız birisinin odasında kalabiliyorsunuz! Bence bu 10 yılda olay tamamen müşteri deneyimi üzerine gelişecek ve insanların tatil yapış şekillerinin değişimi ve paylaşımcı ekonomi anlık kısa tatilleri ve bunların iletişimini ön plana çıkaracak. Bu alanda iyi konumlanan girişimler çok ciddi bir fark yaratma potansiyeline erişecek.
Melek yatırım almak isteyen turizm girişimcilere neler önerirsiniz?
Projelerini anlatırken A’dan Z’ye her konuyu anlatmaları, vizyonları, işplanları, hayat hedefleri..ve her konuda dürüst olmaları çünkü Melek Yatırımcılıkla yapılan yatırımlar çok uzun soluklu yatırımlar ve bu alanlarda her şey çok net olmalı.
Start up’ların en sık yaptıkları hatalar neler?
Genelde yapılan en büyük hata projeye girişimcilerin fazla aşık olmaları ve proje ekibinde işin gerektirdiği doğru yetkinliklerde kişilerin olmaması.
Son eklemek istediğiniz birşey var mıdır?
Turizm gerçekten heyecan verici bir sektör ve bu alandaki girişimcileri hem LabX Yatırım Ağımıza bekleriz hem de son 9 yıldır düzenlediğimiz Birfikrinmivar TV yarışmasına da bekleriz. Yeni sezonumuz Temmuz’da başlıyor ve başvurular hala www.birfikrinmivar.com dan devam ediyor.
