Hangi Ülkeye Giderken Hangi Aşıları Vurulmalı?
İster keyif olsun ister iş… Sık seyahat edenler için gittikleri ülkelerde karşılaşabilecekleri bir hastalık hayatlarını kabusa çevirebilir ve hatta ciddi sonuçları doğurabilir. Bu yüzden seyahate çıkmadan önce hastalıklardan korunmak amacıyla aşı olmanız hayati önem taşıyor.
Aşı hakkında bilmeniz gereken şey: Sanıldığının aksine aşının içerdiği ilaçlar mikroplarla savaşmaz. Mikroplarla savaşan kan hücreleriniz olan akyuvarlardır. Aşı sayesinde akyuvarlar karşılarına çıkabilecek mikropları önceden tanıyor ve savaşabiliyor.
Seyahat Öncesinde Yapılması Gereken Rutin Aşılar
Mesela MMR, yani kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşıları… Biliyorsunuz ki bu hastalıkları çocukken geçirmeyip yetişkinlik döneminde geçirmek kalıcı hasarlara hatta ölümlere yol açıyor. Difteri, boğmaca ve çocuk felci aşısı, Hepatit A, Hepatit B, Suçiçeği, Pnömokok, Megengokok Menenjit, Rota virüsü aşısı mutlaka yaptırmanız gereken aşılar…
Gidilecek Bölgeye Göre Aşılar
Sarı Humma:
Orta ya da Güney Amerika’ya veya Afrika’nın tropikal bölgelerine seyahat ediyorsanız, sivrisinek ısırmasıyla bulaşan ölümcül Sarıhumma aşısı yaptırmanız çok önemli. Canlı viral bir aşı türü olan Sarıhumma aşısı tek doz yapılır ve 10 yılda bir olarak tekrarlanır. Aşının koruyuculuğunun başlaması için seyahatten 10 gün önce yaptırırsanız sağlığınızı garantilersiniz.
Tifo:
Tifo hastalığı tüm dünyada görülüyor ama hijyen ve sanitasyon standartlarının düşük olduğu bölgelerde daha sık görülüyor. Kuzey ve Batı Afrika, Asya’nın güneyi, Orta ve Güney Amerika ve Ortadoğu’da tifoya yakalanma riski çok yüksektir. Ancak uluslararası piyasada iki çeşit tifo aşısı bulunur. Bir tanesi kas içine tek doz olarak uygulanır ve 7 gün sonra vücutta koruma başlar. Diğeri ise oral olarak uygulanan 4 kapsül halindedir ve bu aşı türü de seyahatten 1 hafta önce tamamlanmalıdır.
Meningokok:
Sahra-altı Afrika’nın menenjit kuşağında Aralık-Haziran boyunca hastalık görülür. Meningokok aşısı, hac ve umre döneminde Mekke ve Medine’yi ziyaret edecekler için Suudi Arabistan tarafından istenen bir koşul… Bazı ülkeler tarafından da hac dönüşünde isteniyor. Yani her türlü, bu bölgeye gidecek insanlardan istenen bir aşıdır. Polisakkarit meningokok ve Konjuge meningokok olarak iki türü var.
Polio:
Poliomiyelitin hala mevcut olduğu ülkelere gidecek tüm yolcular OPV aşısından vurulmalı… Düşük maliyeti, aşının kolay uygulanması ve bağırsak bağışıklığındaki üstünlüğü dolayısıyla OPV, pek çok ülkede salgın poliomiyeliti kontrol etmek için tercih edilen bir aşı olmuş. OPV ile sağlanan bağışıklık hayat boyu sürüyor. Geçmişinde üç ya da daha fazla dozda OPV alan insanlar için, dünyadaki hastalıklı bölgelere seyahat eden yolculara tek bir doz polio aşısı verilmesi önerilliyor.
Difteri:
Halk arasında buna kuşpalazı diyorlar. Ölümcüldür. Diphteria bakterisinin oluşturduğu toksin, üst solunum yollarını tıkayan tabakalar yaparak, kalp kasında ve diğer dokularda hasara neden olur ve acılı bir ölüme yol açabilir. Nereye giderseniz gidin bu aşıyı yaptırmalısınız.
Hepatit B:
Aşı yüksek bulaşıcı hastalık tehlikesi bulunan bölgelere giden tüm yolculara uygulanmalı. Hepatit B virüsü açısından yüksek riskli ülkeler: Çin, Afrika, Asya kıtasının merkezi ve kuzey doğusu, Ortadoğu, Doğu Avrupa olarak belirlenmiş. Olası olarak enfekte olan kan ya da kan türevli sıvılara maruz kalan ya da korunmasız cinsel ilişkiye giren kimseler özellikle risk altındadır. Ana risk aktiviteleri insan kanına doğrudan maruz kalma olasılığı doğuran sağlık bakımınında steril edilmemiş malzemeler kullanmak… Ayrıca akapunktur, piercing ve dövme yaptırırken yine sterilize edilmemiş malzemeler de risk oluşturuyor. Bu sebeple risk bölgelerine giden kişinin dövme ve piercingten uzak durması akıllıca olur.
Hepatit A:
Orta veya Güney Amerika ülkeleri, Karayipler, Meksika, Japonya hariç Asya ülkeleri, Afrika ülkeleri ve Doğu Avrupa ülkelerine yolcuysanız ve kötü bir hastalık macerası yaşamak istemiyorsanız Hepatit A aşısı yaptırmalısınız.
Peki Yan Etkiler?
Yan etkiler konusunda önyargılı olmamalısınız zira bu aşıların sizi koruduğu hastalıklar çok daha tehlikeli… Aşılar size uygulanmadan önce sayısız test ve kontrolden geçiyor. Aşılar yan etkiler konusunda bitki çaylarından daha masum bile kalabiliyor.
Seyahatten En Az 4 Hafta Önce Aşılanın
Aşının vücudunuzda aktifleşmesi ve koruma kalkanı oluşturması için bu süre çok önemli. Seyahat son anda mı çıktı? Seyahatten döndüğünüz gibi sağlık kuruluşuna gitmeniz gerekiyor.
Aşıyla Birlikte Alınması Gereken Önlemler
Aşı önemli ancak sizin de almanız gereken bazı önlemler var. Mesela ellerinizi sıklıkla yıkamalısınız. Sabunun ve suyun olmadığı yerlerdeyseniz alkol bazlı antiseptik sıvılar ve jeller işinize yarayacaktır.
Gelelim su tüketimine… Fırsatınız varsa açıktan, musluktan, yol çeşmelerinden su tüketmeyin. Tüketmek zorundaysanız kaynatın ya da klor tabletleri kullanın. Mümkünse sadece ambalajlı sular tüketin ve buz kullanmayın. Hangi suyu dondurup buz yaptıklarını nereden bileceksiniz ki…
Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerinden uzak durmanız akıllıca olur. Hele ki pişmemiş et, sebzeler… Hepsi sağlığınız için tehlike arz ediyor.
Tuzlu suda mikrop kapma riskiniz daha düşüktür tatlı suya göre… Tatlı sudan uzak durmayı başarabilirseniz kendinize kıyak geçmiş olursunuz. “İlle de gireceğim” diyorsanız kadınlar rahim hastalığı riskini ortadan kaldırmak için tampon kullanmalı… Karabatak gibi kafanızı suya sokmayın, kulağınıza su kaçmasın, su yutmayın…
Sivrisinekten ve bilimum haşerattan koruyucu losyon ya da spreyler kullanırsanız hem börtü böcek ısırığıyla seyahatiniz zehir olmaz hem de hastalık riski yaşamazsınız.
*Seyahatlerinizden önce doktorunuza danışmayı unutmayın. Yazıdaki bilgilerden Uzakrota sorumlu değildir.
Kaynak: Geziko
